تحقیقات بازاریابی - مشاور بازاریابی ۲۲۵۹ نفر
يكشنبه, ۴ بهمن ۱۳۸۸، ۰۵:۲۹ ق.ظ ۰ نظر
Supply Chain Management
مدیریت زنجیره تامین
مهندس علی خویه
www.khooyeh.com
تعریف زنجیره تامین
زنجیره تامین: زنجیره تامین بر تمام فعالیتهاى مرتبط با جریان و تبدیل کالاها از مرحله ماده خام (استخراج ) تا تحویل به مصرف کننده نهایى و نیز جریانهاى اطلاعاتى مرتبط با آنها مشتمل مىشود. به طور کلى، زنجیره تامین زنجیرهاى است که همه فعالیتهاى مرتبط با جریان کالا و تبدیل مواد، از مرحله تهیه ماده اولیه تا مرحله تحویل کالاى نهایى به مصرف کننده را شامل مى شود. دربارهى جریان کالا دو جریان دیگر که یکى جریان اطلاعات و دیگرى جریان منابع مالى و اعتبارات است نیز حضور دارد. (LAUDON & LAUDON 2002)
تعریف زنجیره تامین
زنجیره تامین شامل همه گروههایی است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در انجام درخواست مشتری دخالت دارند.
هدف اولیه وجودی هرزنجیره تامین پاسخگویی به نیازهای مشتری طی فرایندی است که برای زنجیره سود ایجاد کند.
زنجیره تامین پویاست و جریان مداومی از اطلاعات، کالا و نقدینگی را بین گامهای مختلف در بر می گیرد.
زنجیره ارزش
مفهوم زنجیره ارزش در سال 1985 توسط مایکل پورتر مطرح شد. وی معتقد است،
بهترین راه برای توصیف فعالیت هر شرکت، وصف آن بر حسب یک زنجیره ارزش است.
بر این اساس تفاوت کل هزینه همه فعالیتهایی که شرکت برای تولید و عرضه یک محصول یا خدمت به مصرف می رساند از مجموع درآمد، معادل ارزش ایجاد شده است.
همه شرکتهایی که در یک صنعت بهخصوص مشغول فعالیت هستند دارای یک زنجیره ارزش مشابه بوده که در برگیرنده فعالیتهایی نظیر تهیه مواد اولیه، طراحی و ساخت محصول و ارائه خدمات به مشتریان است.
بحث اصلی در مدیریت زنجیره ارزش این است که هزینه های هر مرحله از تولید با ارزشی که ایجاد میکند بررسی شده و در مقایسه با رقبا ارزیابی و مدیریت هزینه صورت گیرد.
در فضای رقابتی تجارت امروز دنیا، شرکتها و سازمانها با بهره گیری از انواع فناوری و علوم مدیریت، اقدام به ایجاد مزایای رقابتی از طریق ابزارهای مدیریت داده
[1] و مدیریت دانش
[2] و بهینه سازی روندهای سازمانی مانند تولید و یا ارتباطات سازمان می کنند.
یکی از مهمترین علوم مدیریتی که در این زمینه مباحث بسیار سودمندی را مطرح کرده است، مدیریت زنجیره تامین
[3]است. با بهره گیری از این ابزار سازمان شما قادرخواهد بود روابط تجاری خود را با بهینهسازی تبادل اطلاعات با همکاران تجاری نظیر تامین کنندگان مواد اولیه، توزیع کنندگان محصولات و پیمانکاران حمل و نقل کالا توسعه دهد. بدین ترتیب بنگاه اقتصادی شما موفق خواهد شد تا در زمان بسیارکمتری محصول خود را به بازار عرضه کرده و زمان تولید و هزینههای اتلافی را پایین آورد
زنجیره تامین مجموعهای از سازمانها میباشند که با یکدیگر همکاری نموده و در این همکاری فعالیتهای مختلف از تامین مواد خام تا رساندن محصول به دست مشتری را به صورت یکپارچه انجام میدهند.
تعریف مدیریت زنجیره تامین
مدیریت زنجیره تامین : مدیریت زنجیره تامین بر یکپارچه سازى فعالیتهاى زنجیره تامین و نیز جریانهاى اطلاعاتى مرتبط با آنها از طریق بهبود در روابط زنجیره ، براى دستیابى به مزیت رقابتى قابل اتکا و مستدام مشتمل مىشود. بنابراین، مدیریت زنجیره تامین عبارت است از فرایند یکپارچه سازى فعالیتهاى زنجیره تامین و نیز جریانهاى اطلاعاتى مرتبط با آن، از طریق بهبود و هماهنگ سازى فعالیتها در زنجیره تامین تــــولید و عرضه محصول (LAUDON&LAUDON 2002).
زنجیره ارزش( ادامه)
رویکرد زنجیره ارزش در تحلیل فعالیتهای درون سازمانی، ابزاری مؤثر در شناخت نقاط ضعف و قوت و تصمیمگیری در مورد هریک از آنهاست. این زنجیره از دوسو با مؤثرترین عوامل محیطی یعنی تأمینکنندگان مواد اولیه و قطعات و عوامل بعد از تولید تا مشتریان مرتبط میشود.
ارتباط زنجیره ارزش سازمان با زنجیره ارزش تأمینکنندگان و مشتریان تشکیل زنجیرهای را میدهد که پورتر آن را «سامانه ارزش» مینامد. البته این مفهوم با عناوین دیگری مانند شبکه ارزش، زنجیره ارزش گسترده و زنجیره تامین نیز نامیده می شود.
زنجیره تامین از دو یا چند سازمان تشکیل مىشود که رسماً از یکدیگر جدا بوده و به وسیله جریانهاى مواد، اطلاعات و جریانهاى مالى به یکدیگر مربوط مىشوند. این زنجیره همه فعالیتهاى مرتبط با جریان کالا و تبدیل مواد، از مرحله تهیه ماده اولیه تا مرحله تحویل کالاى نهایى به مصرفکننده را شامل مىشود.
در واقع همانطور که هر سازمان زنجیرة ارزش خاص خود را دارد، برای هر صنعت نیز زنجیرة ارزشی وجود دارد که موسوم به زنجیره تامین است.
زنجیره تامین
بنابراین، مدیریت زنجیره تامین عبارت است از فرایند یکپارچه سازی فعالیتهای زنجیره تامین و نیز جریانهای اطلاعاتی مرتبط با آن،ازطریق بهبود و هماهنگ سازی فعالیتها در زنجیره تامین تــــولید و عرضه
تعریف مدیریت زنجیره تامین( ادامه)
شرایطی که باعث تعریف و طراحی مدیریت زنجیره تأمین شده، افزایش روزافزون رقابت پذیری و تلاش برای بقای سازمانهاست که با توسعه روزافزون شبکه های ارتباطی و فناوری اطلاعات حاصل شده است. سازمانها رمز این بقا را در ارضای نیازهای مشتری می دانند. مدیریت زنجیره تأمین نگرشی است که بر مبنای آن ارضای این نیازها نه فقط توسط آخرین موجودیت چسبنده به مشتری( که محصول نهایی خروجی اوست)، بلکه توسط سایر تأمین کنندگان بالا دستی، صورت می گیرد. این توالی تأمین کنندگان در راستای ارضای نیاز یک مشتری، زنجیره تأمین نام دارد. هدایت تمام اعضای زنجیره تأمین به صورتی یکپارچه و هماهنگ را مدیریت زنجیره تأمین می نامند.
یک نمونه زنجیره تامین
منافع مدیریت زنجیره تامین
منافع محسوس: کاهش موجودی، کاهش پرسنل، بهبود بهره وری، بهبود مدیریت فروش، بهبود چرخه مالی، کاهش هزینه فناوری اطلاعات، کاهش هزینه تدارکات، بهبود مدیریت صندوق، افزایش سود، کاهش هزینه لجستیک، کاهش هزینه نگهداری، تحویل به موقع.
منافع نامحسوس: وضوح اطلاعات، فرایند بهبودیافته، پاسخگویی به مشتری، استانداردسازی، انعطاف، جهانی شدن.
مشهودترین نوع ادغام، ادغام بخشهای زنجیره تامین و یا ادغام اطلاعاتی است که بین بخشها در جریان است.
اما نوع دیگری از ادغام نیز وجــود دارد که در زنجیره های ارزشی اتفاق می افتد.
مفهوم زنجیره ارزشی فعالیتهای اولیه یک سازمان (لجستیک، عملیات و غیره)، فعالیتهای پشتیبانی (زیرساختار، منابع انسانی، فناوری و غیره) و ارزش خالصی که به وسیله هر فعالیت به طور مکرر به خدمات یا محصول اضافه می شود را توصیف می کند.
هنگامی که این زنجیره تا تامین کنندگان و مشتریان گسترش یابد و یکپارچه شود زنجیره ارزشی یکپارچه حاصل می شود لیکن باید توجه داشت که زنجیره ارزش تنها مجموعه ای از فعالیتهای مستقل نیست، بلکه سیستمی از فعالیتهـــای وابسته به یکدیگرند.
این فعالیتها می توانند با بهینه سازی و ایجاد هماهنگی به مزیت رقابتی منتهی گردند. برای مثال یک طرح محصول هزینه بر ممکن است هزینه های خدمت رسانی بعدی را کاهش دهد.
به عبارت دیگر، زنجیره ارزشی یکپارچه عبارتست از فرایند همکاری که همه فعالیتهای داخلی و خارجی درگیر در تحویل کالاهایی با ارزش دریافتی بیشتر برای مشتری نهایی را بهینـــه می کند.
مراحل شکل گیری مدیریت زنجیره تأمین
می توان گفت مفهوم مدیریت زنجیره تأمین ترکیبی از مراحل پنج گانه مدیریت است.
مرحله اول: این مرحله را می توان به عنوان حوزه تدارکات داخلی توصیف کرد.
مرحله دوم: نگرشی نسبت به تدارکات از تمرکز زدایی سازمانی به تمرکز در کارکردهای اصلی که از نگرشهای جدید مرتبط با بهینه سازی هزینه و خدمت به مشتری گرفته شده بود، تغییر یافت.
مرحله سوم: عرصه تدارکات به طور چشمگیری گسترش پیدا کرد و ضمن انبار داری و حمل و نقل داخلی ، ارتباط عملیات داخلی با حوزه های عملکردی شرکای تجاری را در بر گرفت. همان طور که مفهوم روابط کانالی رشد کرد،
مرحله چهارم: مفهوم تدارکات نیز به مدیریت زنجیره تأمین تغییر پیدا کرد. امروزه با کاربردهای فناوری اطلاعات در مدیریت زنجیره تأمین، می توان گفت که مدیریت زنجیره تامین در حال وارد شدن به
مرحله پنجم: یعنی مدیریت زنجیره تامین الکترونیک است. در ادامه هر یک از مراحل پنج گانه به طور مختصر توضیح داده می شود.
مراحل شکل گیری مدیریت زنجیره تأمین( ادامه)
1 - مرحله اول- تمرکز زدایی تدارکات: این مرحله در یک دوره ای از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل دهه 1960 شکل گرفت. در طول این دوره، حوزه لجستیک به عنو ان یک منبع مهم مزیت رقابتی شناخته نشده بود. اساساً لجستیک به عنوان یک وظیفه واسطه با مدیریت موجودی و تحویل شناخته می شد و بنگاهها احساس می کردند که لجستیک نمی تواند باعث سودآوری شود و بنابراین، سرمایه گذاری بالا درآن ارزشمند نیست.
2 - مرحله دوم – مدیریت هزینه: در اواسط دهه 1960 مشخص گردید که وجود ساختار و هدف در لجستیک و مدیریت متمرکز برآن می تواند مزیت رقابتی را برای یک شرکت به همراه داشته باشد. مرحله دوم در مدیریت زنجیره تأمین در راستای تأمل و بررسی روی دو نقطه بحرانی و اصلی شکل گرفت. کانون اول را می توان تلاش زیاد شرکتها برای متمرکز کردن فعالیتهای لجستیک در یک سیستم مدیریتی مستقل توصیف کرد. از طریق ترکیب آنچه که قبلاً یک سری فعالیتهای پراکنده بود در یک بخش مستقل ، هزینه های جداگانه مرتبط با حمل و نقل، موجودی و توزیع فیزیکی کاهش می یابد و به طور همزمان بهره وری سیستم لجستیک به عنوان یک کل افزایش می یابد. نقطه بحرانی دوم را می توان امیدواری برای تمرکز بنگاهها برای به کار گیری مفهوم هزینه کامل در لجستیک دانست. هدف این استراتژی تلاشی جهت حداقل کردن هزینه کل لجستیک به واسطه تمرکز بر کاهش هزینه های یک یا دو کارکرد خاص لجستیک از قبیل حمل ونقل یا انبار داری است.
مراحل شکل گیری مدیریت زنجیره تأمین( ادامه)
3 - مرحله سوم- یکپارچگی کارکردها: در طول دهه 1980، مدیران اجرایی شرکتها پی بردند که تمرکز بر هزینه کل لجستیک یک شیوه مثبت برای مدیریت کانال توزیع است. تا این دوره ، اغلب مدیران اجرایی به لجستیک به عنوان یک فعالیت تاکتیکی نگاه می کردند و در برنامه ریزی استراتژیک شرکت تأثیر خیلی کمی داشت. در اواسط دهه 1980، شرکتها پی بردند که به واسطه بهبود پیوسته فرایند ویکپارچگی بیشتربا شرکاء لجستیک می تواند ارزشهای استراتژیک زیادی را ایجاد کند.
4 - مرحله چهارم- مدیریت زنجیره تأمین: در طول دهه 1990، شرکتها مفاهیم لجستیک یکپارچه و مدیریت کانال تأمین را برای به کارگیری واقعیات جدید بازار توسعه دادند. زنجیره تأمین فراتر از لجستیک بوده و علاوه بر آن فعالیتهای دیگری را نیز از جمله نحوه برخورد با شرکتهایی متعدد سازنده، هدف گذاری و تعیین استراتژی های خرید داخلی و خارجی، ارتقای کیفیت شرکتهای سازنده، بازاریابی و ارائه خدمات بهتر به مشتریان متعدد شامل میشود.
5 - مرحله پنجم- مدیریت زنجیره تأمین الکترونیک: به کمک فناوری اطلاعات حوزه عملکردمدیریت زنجیره تأمین گسترش یافته است. هدف از ایجاد مدیریت زنجیره تأمین الکترونیک کاهش هزینه های نقل وانتقال اطلاعات و نهایتاً محصولات از یک طرف و گسترش فرصتهای تجاری و دامنه همکاری بین شرکتها از طرف دیگر بوده است.
مقایسه سازمانهای کنونی
گامهای زنجیره تامین
مشتریان
خرده فروشان
عمده فروشان / توزیع کنندگان
تولید کنندگان
تامین کنندگان قطعات / مواد خام
هدف زنجیره تامین
هدف هر زنجیره تامین حداکثر کردن کل ارزش تولیدی است. سوددهی زنجیره تامین
سوددهی زنجیره تامین عبارتست از کل سودی که در گامهای مختلف زنجیره تامین تقسیم می شود
هر چه سوددهی زنجیره تامین موفق تر
تنها منبع درآمد زنجیره تامین : مشتری
منابع هزینه زنجیره تامین : اطلاعات، کالا و نقدینگی
Supply Chain Management (SCM)
مدیریت زنجیره تامین
Supply chain management involves the management of flows between and among stages in a supply chain to maximize total supply chain profitability.
مدیریت زنجیره تامین عبارتست از مدیریت جریانهای بین گامها به منظور حداکثر کردن سود دهی کل زنجیره.
فازهای تصمیم در یک زنجیره تامین
طراحی یا استراتژی زنجیره تامین
برنامه ریزی زنجیره تامین
عملیات زنجیره تامین
تصمیمات فوق تاثیر عمیقی بر سود دهی کلی و موفقیت زنجیره تامین دارند.
مثال: Dell در اوایل دهه 1990 طراحی، برنامه ریزی و عملیات زنجیره تامین خود را بهبود داد. افزایش سود دهی و قیمت سهام
انواع زنجیره تامین
الف - ساخت تجمعی برای ذخیره کردن: مدل زنجیره تامین ساخت تجمعی برای ذخیره کردن بر تقاضاهای جهت دار مشتری درزمان واقعی به منظور ذخیره کارای موجودی کالای ساخته شده تمرکز دارد. این تجمع ذخیره اغلب ازطریق استفاده از یک سیستم اطلاعاتی انجام می شود که به طورکامل یکپارچه است (SCM/ERP) . بــدین طریق که چنین سیستمی می تواند اطلاعات تقاضاهای زمان واقعی را که می تواند برای تعدیل و توسعه برنامه ها و بــرنامه های عملیاتی تولید استفاده شود را جمع آوری کرد و نسبت به ذخیره اقلامی اقدام کند که موردنیاز مشتریان است. این گونه سیستم ها به صورت یکپارچه ای فعالیتهای برنامه ریزی توزیع، ساخت، برنامه ریزی تفصیلی، کنترل موجودی، هماهنگی تامین با چندین کانال توزیع، جریان اطلاعات صحیح درباره تقاضا، سرمایه گذاری، ظرفیت موجودی، برنامه ریزی تفصیلی نقل و انتقال و... را انجام می دهد.
ب - ذخیره کردن مستمر: ایده این مدل برپایه از نو پرکردن موجودی تخلیه شده به طور مداوم به وسیله کــــــارکردن به طور نزدیکی با تامین کنندگان و یا واسطه ها استوار است. بنابراین، ارتباط محکمی بین فرایند اجرای سفارش و فرایند تولیدی موردنیاز است. این مدل کاربردی ترین مدل برای محیطهایی با الگوهای تقاضای ثابت است.
ج - ساخت برای سفارش: مفهوم این مدل برپایه سفارش برای مونتاژکردن بلافاصله پس از دریافت سفارش استوار است. این مدل به مدیریت مفید موجودیهای اجزاء و تحویل تدارکات موردنیاز طی زنجیره تامین نیاز دارد. یک راه حل برای غلبه بر این نیاز استفاده چندمنظوره از دستگاهها برای تولید کالاست. یکی از مزیتهای اصلی این نوع مدل ادراکی است که هر مشتری می تواند از محصول موردنیاز خود تجسم کند. به علاوه اینکه هر مشتری کالاهای خود را سریعاً دریافت می کند.
د - مونتاژ کانالی: با یک تعدیل جزئی در مدل ساخت برمبنای سفارش مونتاژ کانالی (CHANNEL ASSEMBLY) به دست می آید. در این مدل بخشهای هر محصول همان طور که در کانال توزیع حرکت می کند جمع آوری و مونتاژ می شوند. برای مثال، می توان بعضی شرکتهای رایانه ای که در زنجیره توزیع بخشهای رایانه، آنها را خریداری و مونتاژ و سپس تحویل مشتری می دهند را نام برد. بنابراین، سفارش رایانه ای مشتری تنها باید برای قرارگرفتن در یک وسیله برای تحویل جمع شوند.
ز - زنجیــره تامین جهانی: زنجیره تامینی که تامین کنندگان و یا مشتریان را در کشورهای دیگر درگیر خود می کند به عنوان زنجیره تامین جهانی شناخته می شود. دلایل اصلی که چرا شرکتها وارد زنجیره تامین جهانی می شوند عبارتند از: قیمتهای پایین تر مواد، خدمات و نیروی انسانی؛ دسترسی به محصولات و فناوری که در داخل دردسترس نیستند؛ کیفیت بالای محصولات بـــازارهای جهانی؛ استراتژی های فروش جهانی شرکت؛ تشدید رقابت جهانــــی که درنتیجه کاهش هزینه شرکت می شود؛ نیاز به توسعه حضور خارجی و بازرگانی بین المللی. برخی ازمشکلاتی که مممکن است در زنجیره های تامین جهانی وجود داشته باشد عبارتند از مشکلات حقوقی، دستمزدها و مالیاتهای دادوستد، اختلاف فرهنگی و زبانی، تغییرات سریع در نرخهای پولهای رایج تبادلی و عدم ثبات سیاسی.
یک مطالعه موردی در زمینه ارتباط بین SCM
شرکت تولید مواد غذایی هرشی یک سیستم SCM را با هزینهای معادل 110 میلیون دلار در سال 1997 نصب و راهاندازی نمود.
در جریان نصب به دلیل تعویق در زمان راهاندازی سیستم، شرکت مجبور شد فرآیند سه ماهه را در یک اقدام سریع انجام دهد. (تاخیر زیاد در تحویل سفارشات)
در صورت رعایت ملاحظات مربوط به زنجیره تامین در سیستم اولیه، چنین مشکلی برای شرکت هرشی پیش نمیآمد.
Process View of a Supply Chain
Cycle View
The processes in a supply chain are divided into a series of cycles, each performed at the interface between two successive stages of a supply chain.
Push / Pull View
Pull processes are initiated by a customer order whereas push processes are initiated and performed in anticipation of customer orders.
Cycle View
Push / Pull View
وجود ارتباط بین SCM و ERP
در یک تحقیق مشخص گردید که:
20 درصد از شرکتهای تولیدی آمریکا سیستمهای مدیریت زنجیره تامین خود در را در قالب سیستم برنامهریزی منابع سازمان توسعه داده و حدود 25 درصد نیز، برنامههای برای ایجاد یکپارچگی بین سیستمهای برنامهریزی منابع سازمان و سیستمهای مدیریت زنجیره تامین در دست اقدام دارند.
Supply Chain Macro Processes
اهمیت و ضرورت scm در ارتباط با عناصر دیگر سازمان
ارتباطات زنجیره تامین با عناصر دیگر در بخش منابع انسانی
Strategic fit
strategic fit به این معنی است که استراتژیهای رقابتی و زنجیره تامین، هر دو هدف واحدی داشته باشند.
این همخوانی برمی گردد به سازگاری بین اولویتهای مشتری که استراتژی رقابتی سعی در ارضا آنها دارد و قابلیتهای زنجیره تامین که استراتژی زنجیره تامین قصد دارد ایجاد کند.
لازمه همخوانی استراتژیک این است که شرکت به تعادلی بین responsiveness و efficiency در زنجیره تامین خود برسد به طوری که به بهترین نحو نیازهای استراتژی رقابتی شرکت را برآورد.
نگهداری = بروزرسانی
چهارچوب تصمیم گیری زنجیره تامین
نقش اطلاعات در زنجیره تامین
.1اطلاعات به عنوان ارتباط دهنده گامهای مختلف زنجیره تامین عمل می کند و به این ترتیب هماهنگی و حداکثر کردن سود دهی کلی زنجیره را ممکن می سازد.
.2اطلاعات برای انجام عملیات روزمره هر گام زنجیره تامین نقش کلیدی دارد.
ابزارهای مدیریت زنجیره تامین
Advanced Planning Systems (APS)
نرمافزاری برای تحلیل جریان مواد در زنجیره تامین
On-line Marketplaces
سیستمی که اجزای زنجیره تامین را بر روی اینترنت به یکدیگر پیوند میدهد.
تکنولوژیهای اطلاعاتی مورد استفاده در SCM
Electronic Data Interchange (EDI)
Internet
Enterprise Resource Planning (ERP)
Supply Chain Management (SCM) software
هماهنگی در زنجیره تامین
هماهنگی در زنجیره تامین بهبود می یابد اگر همه گامهای زنجیره کارهایی انجام دهند که سود کل زنجیره تامین را افزایش دهد. لازمه هماهنگی در زنجیره تامین این است که هر گام زنجیره تامین تاثیر خود بر سایر گامها را مد نظر قرار دهد.
عدم هماهنگی به دلیل تعارض اهداف گامهای مختلف زنجیره با یکدیگر یا بدلیل تاخیر یا تحریف اطلاعاتی که بین گامها در جریان است روی می دهد.
The Bullwhip Effect
The Bullwhip Effect (cont.)
Although actual sales may be fairly stable and predictable, orders from distributors can have wild swings, creating production and inventory problems
Poor demand forecasts, order batching, and rationing within the supply chain result in unnecessary inventories in various places along the supply chain
Distorted or late information can lead to tremendous inefficiencies, excessive inventories, poor customer service, lost revenues, ineffective shipments, and missed production schedules
انواع شکستهای پروژههای scm
شکست متناظر- شکست فنی
شکست فرآیند- هزینه و زمان
شکست تقابل- کارکرد کاربران
شکست توقع- توقع مدیران
راهبردهای دستیابی به موفقیت
تمرکز بر کاربر در مقابل تمرکز بر فناوری
مدیریت نیروی انسانی
فلسفه جعبه زمان
نقش مشاوران
آموزش در پروژههای SCM
üدامهای موجود
آموزش نرمافزاری به افراد بدون توجه به تغییرات فرآیند کسب و کار
آموزش اجرای دستورات بدون ارائه توجیهات آنها
زمان ناکافی آموزش
حل مسائل موجود در روشهای قدیمی بدون یادگیری روشهای جدید
راهکارهای پیادهسازی سیستمهای
SCM
üگزینش یک محصول خاص و تغییر و تطبیق سیستم با فرآیندهای سازمان
üپیادهسازی کامل سیستم یک شرکت خاص
üگزینش چند ماژول از محصولات یک شرکت خاص
üگلچین کردن مجموعهای از ماژولهای مختلف از محصولات شرکتهای مختلف
ü توسعه درونی سیستم و بهرهگیری از محصولات و ماژولهای سایر شرکتها
üتوسعه کامل سیستم درون سازمان
مطالعه 497 شرکت تولیدی در آمریکا
نتایج مدیریت پروژه سیستمهای SCM
مطالعات گروه استاندیش((Standish Group
üتنها 16 درصد از پروژههای سیستمهای SCM در موعد مقرر وبراساس هزینه از پیش تعیین شده به اتمام رسیدهاند.
üطی همین مطالعات مشخص شد که تنها طی 42 درصد از پروژهها،تمامی ویژگیها و مشخصات فنی مورد نظر در محصول نهایی لحاظ شده بود.
üبیش از 73 درصد پروژههای سیستمهای SCM آمریکا در سال 1996 به علت افزایش هزینهها یا تاخیر بیش از اندازه پروژه متوقف شده است.
نتایج مدیریت پروژه سیستمهای اطلاعاتی SCM
مطالعات گروه متا(Meta Group)
üبه علت مدیریت و برنامهریزی ضعیف پروژههای سیستمهای اطلاعاتی، سالیانه حدود یک سوم پروژههای سیستمهای اطلاعاتی شرکتهای آمریکایی، قابل استفاده نیستند که این امر سالیانه 80 میلیارد دلار اتلاف متوجه شرکتها مینماید.
مشکلات زنجیره تامین و منابع آنها
1 - عدم اطمینان: یک منبع اصلی عدم اطمینان زنجیره تامین پیش بینی تقاضا است. پیش بینی تقاضا از چندین فاکتور از قبیل رقابت، قیمتها، شرایط فعلی، توسعه تکنولوژیکی و سطح عمومی تعهد مشتریان تاثیر می پذیرد. دیگر عامل عدم اطمینان زنجیره تامین زمانهای تحویل است که خود به عواملی مانند نسبت خرابی ماشین ها در فرایند تولید خطی، فشردگی ترافیکی که در حمل و نقل دخالت می کند و مشکلات کیفیت مواد که ممکن است تأخیرات تولید را ایجاد کند وابسته است.
2 - عدم هماهنگی: این نوع مشکلات هنگامی اتفاق می افتد که یک بخش شرکت با دیگر بخشها ارتباط خوبی ندارد، وقتی پیغام برای شرکاء تجاری غیرقابل فهم باشد و وقتی بخشهای شرکت از بعضی مسائل آگاهی ندارند و یا خیلی دیر از آنچه موردنیاز است و یا آنچه باید اتفاق بیفتد آگاه می شوند.
دو مورد از مزمن ترین مشکلات
الف - اثر شلاق چرمی (THE BULL WHIP EFFECT) : اثر شلاقی به تغییرات نامنظم در سفارشات طی زنجیره تامین اطلاق می شود. این اثر برای اولین بار به وسیله پروکتل و گمبل (PSG) در ارتباط با یکی از محصولاتشان مشاهده و شناخته شد. دراین مشکل گرچه فروش واقعی در فروشگاهها نسبتاً ثابت و قابل پیش بینی بود اما سفارشات عمده فروشان و توزیع کنندگان برای PSG (سازنده) میدان نوسانات شدیدی داشته و مشکلات موجودی محصول ساخته شده را برای PSG داشت. یک تحقیق نشان داد که سفارشات توزیع کنندگان به دلیل پیش بینی ضعیف تقاضا و کمبود هماهنگی و اطمینان درمیان شرکاء زنجیره تامین تغییرات نامنظمی داشت، به دلیل اینکه هر ماهیت مجزا طی زنجیره تامین سفارشات و تصمیمات موجودی را با یک دید نسبت به منافع خود به طرف بالای زنجیره تامین انجام می داد که این منجر می شد کــــــه میزان پیش بینی ها به طرف بالای زنجیره همچنان افزایش یافته و به موجودیهای اضافه ای در تمام قسمتهای زنجیره تامین منجر شود.
مزمن ترین مشکلات
ب - ذخیره فریبنده: این گونه مشکل زمانی که مشتریان محصولی را می خواهند که دردسترس نیست اتفاق می افتد گرچه درحقیقت وجود دارد مثل وقتی که محصول درجایی نادرست قرار می گیرد یا اینکه مقدار ذخیره ناصحیح است.
تحلیل مخاطرات
علل وجود مخاطرات
فورچون و پیترز موارد ذیل را به عنوان علل اصلی اختلال در سیستمها بیان نمودهاند:
عدم وجود سیستمهای ارزیابی عملکرد و کنترل سازمان
تبیین نشدن شفاف اهداف سیستم
عدم وجود ارتباطات کارا بین زیرسیستمها
طراحی نامناسب سیستم
محدودیت در دسترسی به منابع
عدم تعادل بین منابع
راهحلهای مقابله با مخاطرات
پیادهسازی سیستمهای SCM
فرآیند مدیریت ریسک
روش تحلیل اختلالات سیستم
تحلیل اولیه: تعیین اهداف، تبیین محدوده تحلیل،
شناسایی اختلالات سیستم
مدلسازی سیستم، تبیین ابعاد مختلف سیستم
مقایسه موارد شناسایی شده
تحلیل
نتیجهگیری
برونسپاری اجرا و نگهداری سیستمهای SCM
متداولترین روش برونسپاری سیستمهای SCM، استفاده از خدمات فراهمکنندگان خدمات کاربردی SCM میباشد.
کاواناق تخمین زده است که هزینه کلی پیادهسازی یک سیستم SCM با استفاده از خدمات یک فراهمکننده خدمات کاربردی، طی یک دوره 5 ساله
30 درصد کمتر از هزینه سایر روشهای پیادهسازی سیستم است.
مقدار مشارکت در راهکارهای مختلف
یک مطالعه موردی در زمینه برونسپاری
در سال 1994 میلادی شرکت زیراکس فعالیتهای سیستمهای اطلاعاتی خود را به صورت برونسپاری به شرکتElectronic Data System واگذار نمود.
مبلغ این قرارداد 2/3 میلیارد دلار بود.
از 2700 شغلی که در بخش فناوری اطلاعات شرکت زیراکس وجود داشت، 1700 شغل به شرکت EDS منتقل شد.
یک سال بعد: فروش سالیانه 6/14 میلیارد دلار
هدایت پروژههای SCM
ملاحظات اساسی در محدوده مدیریت پروژه این گونه پروژهها عبارتند از:
¡در پروژههای موفق، پروژه به صورت دقیق و مبتنی بر واقعیتها تعریف شده است،
¡در پروژههای موفق، برای استفاده از ابزارهای مدیریت پروژه، تلاش زیادی صورت گرفته است. مخصوصاً پیشرفت پروژه به صورت دقیق پیگیری و کنترل شده است.
¡در پروژههای موفق، رهبری و مدیریت پروژه معمولاً ثابت بوده و تا حد ممکن تغییر نکرده است.
¡پروژههای موفق معمولاً به زیرپروژههای قابل مدیریت جداگانه شکسته شده و در این حالت با وجود افزایش نیاز به هماهنگی، مدیریت منابع بهبود یافته است.
¡تشخیص صحیح و به موقع مشکلات میتواند در حل آسان و کم هزینه آنها در پروژهها تاثیر داشته باشد. که این مورد در پروژههای موفق مشاهده شده است.
پیادهسازی و نگهداری SCM
سه ملاحظه اصلی در پیادهسازی SCM
عوامل کلیدی موفقیت
فهم دقیق اهداف راهبردی
تعهد مدیریت ارشد
مدیریت پروژه
تیم پیادهسازی بزرگ
الگوبرداری موفق با حفظ موارد فنی
تعهد سازمانی به تغییر
آموزش گسترده
دقت در دادهها
استفاده از شاخصهای ارزیابی عملکرد متمرکز
حل مشکلات استقرارهای چندگانه
راهبردهای پیادهسازی سیستمها
نگهداری سیستم
راه حلهای مشکلات زنجیره تامین
دسته اول فنونی هستند که در ارتباط با طراحی و عرضه قطعات، عرضه کنندگان، مدیریت ارتباطات بین عرضه کنندگان و ارتبـــاط سازمان با عرضه کنندگان وجود دارد،
دسته دوم فنونی هستند که در ارتباط با سیستم های تولیدی، مدیریت موجودی و مسائل داخلی سازمان جهت رفع مشکلات وجود دارد
دسته سوم مجموعه تدابیــــــری هستند که درمورد توزیع کنندگان، خریداران، وفاداری خریداران و هماهنگی آنها با سازمان باید
لحاظ شود.
مثال
1 - ادغام عمودی
2 - کنترل موجودی
3 - تکنیک های مناسب بر برنامه ریزی تولید
الف - تکنیک های تولیدی به موقع
ب - تکنیک های برنامه ریزی مواد موردنیاز
ج - عملیات همزمان
4 - استراتژی های کاهش عدم اطمینان
چهار گروه نرم افزاری از زنجیره تامین پشتیبانی می کنند
1 - نرم افزارهای برنامه ریزی منابع موسسه (ERP)
2 - نرم افزارهای مدیریت زنجیره تامین (SCM)
3 - نرم افزارهای بهینه سازی تولید (OPT)
4 - نرم افزارهای تجزیه و تحلیل (ANAL)
1 - نرم افزارهــــای گروه ERP: این دسته از نرم افزارها براساس سیستم برنامه ریزی منابع که قبلاً به سیستم برنامه ریزی مواد (MRP) معروف بود طراحی شده اند. نرم افزارهای ERP سعی می کنند براساس مفاهیمی از MRP عملکردها و بخشهــــایی را که خارج از حوزه های برنامه ریزی تولید قرار دارند را یکپارچه و هماهنگ سازند.
2 - نرم افزارهای گروه SCM: این نرم افزارها عمدتاً برهمخوانی بخش تامین و تقاضا تاکید دارد و همـــه وظایف کسب و کار را تعقیب نمی کنند. اکثــراین نرم افزارها از روشهای پیش بینی پیشرفته برای برنامه ریزی تقاضا، از واحد زمانبندی و برنامه ریــزی تولید برای برنامه ریزی تامین و از ابزارهای تجزیه و تحلیل برای بررسی همخوانی بین تقاضا و تامین استفاده می کنند.
3 - ابزارهای OPT: درجهت بهینه سازی مبتنی بر محدودیت مورداستفاده قرار می گیرند و برپایه قوانین استوارند. این رویکرد ساختمان مدل یک سیستم را دقیقاً با قوانین نه گانه OPT هماهنگ کرده و راه حل مناسب را پیدا می کند. ابزارهای OPT تقریباً ازهمه روشهای مدل سازی از قبیل برنامه ریـــزی خطی، عدد صحیح، بهینه سازی و مــدل سازی شبکه ای و حتی شبیه سازی استفاده می کند.
4 - ابزارهای ANAL :این نرم افزارها با دیگر گروهها حوزه زنجیره تامین فعل و انفعال کمی دارند. این ابزارها عمدتاً برای شناخت و تحلیل پویایی سیستم یا برای طراحی راهبردی استفاده می شوند.
زنجیره تامین هوشمند
زنجیره تامین هوشمند (SUPPLY CHAIN INTELLIGENCE=SCI) به داشتن هوش مصنوعی (AI) در راه حلهــای نرم افزاری زنجیره تامین اشاره دارد. زنجیره تامین هوشمند توانایی تصمیم گیری استراتژیک به وسیله تجزیه و تحلیل داده ها طی کل زنجیره تامین را فراهم می آورد.
برخی از منابع و مأخذ:
1 - الوانی، سیدمهدی و نصرا... میرشفیعی - مدیریت تولید - چاپ دهم - سال 78 - نشر آستان قدس رضوی
2 - امام، سیدمحمد رضا - جلب مشتریان با ارزش با استفاده از همزمانی زنجیره تامین - فصلنامه لجستیک - سال چهارم - شماره 11 - سال 81
3 - براون، جیمی و همکاران - سیستم های مدیریت تولیــد - مهدی غضنفری و سروش صغیری - چاپ دوم - سال 81 - نشر دانشگاه علم و صنعت
4 - بیات ترک، امیر - گسترش مدل مدیریت تولید ناب... - پایان نامه دکتری دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علوم و تحقیقات - سال 82-81
5 - افقهی، بابک - لجستیک معکوس - فصلنامه لجستیک - سال چهارم - شماره 12 - سال 81
6 - دفت، ریچارد ال - تئوری و طراحی سازمان - علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی - چاپ اول - سال 77 - نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی
7 - سعیدی کیا، علی اکبر و همکاران - مدیریت زنجیره تامین - مجله روش - سال دهم - شماره 61
8 - ماکوئی، احمد - مقدمه ای بر بـرنامه ریزی تولید - چاپ اول - سال 79 - نشر روزنه
9 - نوری حمید و راسل رادرفورد - مباحث نوین در مدیــریت تولید و عملیات جلد 1 و 2 - چاپ اول - سال 79 - نشر سازمان مدیریت صنعتی
10 - TURBAN - INTRODUCTION TO INFORMATION TECHNOLOGY - www.wiley.com/college/turban-2003 , scm.blogfa
11 - TURBAN AND ETAL - INFORMATION TECHNOLOGY FOR MANAGEMENT - JOHNWILY - 2002
12 - MCLEOD REYMOND AND GEORGE SCHELL - MANAGEMENT IN FORMATION SYSTEM - JOHN WILY - 2002
13 - MILTENBURGJOHN, MANUFACTURING STRATEGY - UNITED SA - 1995.