بازاریابی، فروش، تبلیغات، برندینگ و مدیریت
اميد است از این سایت حداكثر استفاده را داشته باشید .
منتظر همکاری با سازمان شما هستیم
ما به فکر بهبود و رشد کسب و کار شما هستیم
ارتقا و رشد شرکت شما هدف ماست
با تشكر مدير سایت
شما در مشاور بازاریابی و فروش هستید.
در سالهای آتی وجود دارد که انتخاب روش مورد نظر متأثر از دو عامل زیر می باشد.
1. نوع محصول به لحاظ مصرفی، واسطه ای، سرمایه ای بودن
2. آمار و اطلاعات در دسترس
در ادامه روش های مختلف پیش بینی تقاضای محصول در طی سالهای آتی ارائه شده است.
1- روش روند گذشته یا تداوم روند قبلی
در این روش با فرض این که روند تغییر پارامتر موردنظر درآینده، مشابه روند سالهای گذشته خواهد بود، از رشد متوسط سالهای قبل جهت پیش بینی میزان پارامتر استفاده می شود. مزیت اصلی این روش سهولت استفاده از آن می باشد، اما نباید این نکته را از ذهن دور نگاه داشت که در بسیاری از موارد، صرف استناد به روند سالهای گذشته می تواند گمراه کننده باشد. زیرا تغییرات و تحولات تکنولوژیکی، فرهنگی و سلیقه ای و تحولات جمعیتی باعث تأثیر در روند تغییر پارامتر مورد نظر خواهد شد.
2- روش سطح مصرف یا مصرف سرانه
در این روش که بطور عمده جهت پیش بینی تقاضای محصول در سالهای آتی استفاده می شود، متوسط نرخ رشد مصرف سرانه در سالهای گذشته محاسبه می شود. پیش بینی تقاضا با لحاظ کردن متوسط نرخ رشد سرانه و نرخ رشد جمعیت بدست می آید.
که در آن:
A جمعیت کنونی
P نرخ رشد جمعیت
n سال مورد محاسبه
C مصرف سرانه در سال پایه
R نرخ رشد مصرف سرانه
X تقاضا
روش فوق زمانی استفاده می شود که امکان استناد به شاخص مصرف سرانه در مطالعه وجود داشته باشد.
3- روش ضریب مصرف
این روش پیش بینی تقاضا برای کالاهای واسطه ای که از آنها برای تولید کالای دیگر استفاده می شود، مناسب می باشد. بطوری که با در اختیار داشتن ضریب مصرف محصول مورد بررسی در بخش های مصرف کننده محصول و پیش بینی تولید کالایی که از محصول مورد بررسی استفاده می نماید می توان به تقاضای محصول مورد بررسی دست یافت. روش فوق در مواردی که امکان تعیین ضریب مصرف محصول فراهم باشد و همچنین امکان پیش بینی تولید کالای مصرف کننده محصول در سالهای آینده فراهم باشد، مناسب می باشد.
4- فرایند مارکو (Markov Process)
در این روش با استفاده از نظرسنجی، برای کالاهای جدید یا نوع خاصی از کالاهای موجود که نیازمند بررسی رفتار مصرف کنندگان محصول اعم از افراد یا گروههای درآمدی و یا صنایع مصرف کننده محصول واسطه ای می باشد می توان از روش فرایند مارکو استفاده کرد. در این روش از طریق پرسشنامه، مطالعه میدانی و یا مصاحبه می توان به نظر سنجی پیرامون تقاضای کالای مورد بررسی پرداخت.
5- روش روند متغیر
در این روش به دلایل تغییر در شرایط اقتصادی و اجتماعی و نیز تحول الگوهای مصرفی ناشی از آنها، بررسی روند تغییرات مصرف یک کالای معین برحسب مورد در ارتباط با تغییر درآمد ملی (یادرآمد سرانه) و یا هریک از اجزای تشکیل دهنده آن نظیر سرمایه گذاری ملی (دولتی، خصوصی) مصرف ملی (دولتی، خصوصی) و ... و یا اعتبارات خاص برنامه ای و بودجه خانوار انجام می شود. مقادیر پیش بینی شده برای درآمد ملی و یا هرکدام از پارامترهای فوق را به ترتیب از گزارش های مربوط به برنامه های عمرانی بودجه دولت، بانک مرکزی و سایر سازمان های ذیربط دولتی و ملی می توان تهیه نمود.
در این روش برای تحلیل ارتباط و مقایسه بین روند مصرف کلای مورد بررسی یا روند تغییرات درآمد ملی و یا هر پارامتر دیگر و طریق تناسب ساده و با رابطه همبستگی (Regression) استفاده می شود. در روش تناسب ساده چون میزان روند تغییرات مصرف کالا و روند تغییر پارامتر انتخابی در دوره گذشته معلوم هستند لذا با معلوم بودن روند آینده پارامتر انتخابی، میزان روند تغییرات مصرف کالا در آینده برآورد خواهد شد. از رقم بدست آمده به همان شکلی که در روش قبلی ذکر شد برای پیش بینی میزان تقاضای محصول در آینده استفاده می شود.
بررسی میزان تولیدات محصول شامل گردآوری آمار و اطلاعات مربوط به تولیدات شرکت هایی است که درحال حاضر درحال ارائه این محصول می باشند و در حالت کلی بعنوان رقیب محسوب می گردند. پس از تعیین میزان عرضه محصول که برابر تولید باضافه واردات می باشد بایستی آمار و ارقام مربوط به شرکت ها و یا جمعیت مصرف کننده محصول مورد نظر بررسی و ارائه گردد تا از مقایسه میزان عرضه و تقاضای محصول، تعیین گردد که آیا محصول تولیدی دارای بازارمصرف می باشد و یا خیر؟
درصورت اشباء بازار داخل کشور جهت ارائه محصول که نشانگر حضورتعداد زیادی از شرکت های مشابه و یا عدم وجود بازار مصرف داخلی می باشد بایستی به صادرات محصول مورد نظر توجه داشت که براین اساس لازم است تا مطالعات بازار در سطح گسترده تری () بررسی گردد. همچنین درصورت اشباء بازار و وجود رقبای متعدد، تنها راه ممکن جهت حضور در این بازار تولید محصول با کیفیت بسیار بالا و قیمت پایین و انجام فعالیات های بازرگانی و تبلیغاتی در سطحی بسیار گسترده می باشد.
نتیجه مطالعات بازار طرح توجیهی، پاسخگویی به سئوالات ذیل می باشد:
− آیا برای ارائه محصول تولیدی، بازار مصرف مناسب و مطلوبی در داخل و یا خارج کشور وجود دارد؟
− نحوه ورود به این بازار چگونه است؟
− کیفیت و کمیت ارائه محصول به بازار مصرف بایستی دارای چه شرایطی باشد؟
− چه پارامترهای در بازار مصرف محصول تأثیر گذار است؟
− ریسک ورود به بازارهای داخلی و خارجی به چه میزان است؟
− آیا در سالهای آتی وضعیت بازار به همین منوال باقی خواهد ماند؟
توجیه پذیری فنی
توجیه پذیری طرح از لحاظ امکان اجرای آن در بخش توجیه پذیری فنی گزارش توجیهی مورد بررسی قرار می گیرد. در این بخش بررسی های اولیه ای که درخصوص نحوه اجرای طرح تحت عنوان فاز یک طراحی انجام گرفته ارائه می گردد. طراحی فازیک دارای اطلاعات کلی می باشد و حاوی اطلاعات بسیار ریز (Detail) همانند آنچه در فاز دو طراحی است، نمی باشد. این اطلاعات شامل مشخصات زمین محل اجرای طرح، دانش فنی پروژه، ظرفیت، نحوه اجرای عملیات ساختمانی، محوطه سازی و راه سازی، ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز تولیدی، تأسیسات و سایر مواردی است که تحت عنوان هزینه های ثابت سرمایه گذاری مدنظر قرار گرفته است.
کلیه اطلاعات فنی اجرای طرح در مراحل احداث و بهره برداری در این بخش از گزارش توجیهی ارایه می گردد. در این بخش اطلاعات مربوط به هزینه های سرمایه گذاری که شامل هزینه های ثابت سرمایه گذاری، هزینه های قبل از بهره برداری و سرمایه در گردش می باشد بایستی همراه با مستندات (Performa) قابل ارائه در بانک و سایر نهادهای مربوط ارائه و بررسی گردد. همچنین محاسبات مربوط به هزینه های سالیانه تولید که شامل هزینه های تأمین مواد اولیه، سوخت، پرسنلی، استهلاک، هزینه های تأمین مالی، هزینه های اداری و خدماتی و غیره می باشد نیز در این بخش ارائه خواهد گردد. در این بخش زمان بندی و نحوه اجرای طرح بصورت کلی و مرحله به مرحله تشریح می گردد. نتایج مذاکرات با سایر شرکت هایی که بعنوان تأمین کننده تجهیزات و پیمانکار ساخت و بهره برداری بخش های مختلف طرح می باشند با مستندات مربوط در این بخش ارائه می گردد.
ارائه بررسی های فوق الذکر همراه با مدارک مستدل نشان دهنده امکان پذیری اجرای طرح از دیدگاه مسائل فنی می باشد.
اطلاعات جمع آوری شده در بخش مطالعات فنی طرح بعنوان خوراک بخش تجزیه و تحلیل مالی گزارش توجیهی می باشد و بر این اساس بایستی بصورت کامل و دقیق محاسبه و ارائه گردد.
تجزیه و تحلیل مالی
هدف نهایی از اجرای هر طرحی کسب درآمد و سود از محل فروش محصول و یا ارائه خدمات می باشد. اما سئوال بسیار مهم این است که دستیابی به چه مقدار سود به صرفه است و در صورت دست یابی به چه مقدار درآمدی، سهامدار از سرمایه گذاری خویش منفعت لازم را کسب نموده است. لذا جهت دست یابی به معیار و شاخص مناسب جهت تعیین سوددهی و یا عدم سوددهی طرح ها، یک سری شاخص های مالی و اقتصادی در طی سال های گذشته از جانب کارشناسان و اقتصاد دانان بزرگ تعریف و مورد استفاده قرار گرفته است.
هدف از تجزیه و تحلیل مالی طرح در گزارشات توجیهی، دست یابی به شاخص های مالی و اقتصادی جهت حصول تصمیم مقتضی است. خوراک لازم بمنظور محاسبه شاخص های مالی و اقتصادی هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های تولید می باشد که در بخش مطالعات فنی گزارش پیش بینی و ارائه گردیده است. در این بخش از گزارش با استفاده از هزینه های سرمایه گذاری، هزینه های تولید، درآمد سالیانه پیش بینی شده برای طرح و سایر مبانی و مفروضات مورد نیاز جهت انجام محاسبات، صورت حساب سود (زیان)، صورت گردش وجوه نقد، ترازنامه پیش بینی شده و سایر جداول مالی و اقتصادی که جهت محاسبه شاخص ها مورد استفاده قرار می گیرد تهیه و تنظیم می گردد.
پس از تشکیل جداول مالی و اقتصادی، شاخص های مهم تأثیر گذار در تصمیم گیری جهت اجرا و یا عدم اجرای طرح با استفاده از فرمول های مربوط محاسبه و بمنظور اتخاذ تصمیم مناسب ارائه می گردد. در این زمینه لازم به ذکر است که اهداف و شاخص های تعریف شده در تحلیل های مالی و اقتصادی بایکدیگر متفاوت می باشد.
تحلیل مالی و تحلیل اقتصادی دو راه اصلی برای آزمون مطلوبیت یک طرح هستند. ابزارهای بکار گرفته شده برای انجام این دو آزمون متفاوت نیستند، اما رویکرد و نگرش آنها تفاوت اساسی دارد. ارزیابی مالی با جریانهای هزینه و فایده از دیدگاه یک سرمایه گذار (بنگاه یا فرد) و ارزیابی اقتصادی با جریانهای هزینه و فایده اجتماعی سروکاردارند. در نتیجه تحلیل ها یا آزمونهای اقتصادی نسبت به مالی از دیدگاه وسیع تری هزینه ها و فایده ها را لحاظ می کنند. یک بنگاه یا فرد به هنگام سرمایه گذاری به منفعت مالی و ثبات منفعت توجه دارد، در حالیکه جامعه یا دولت به هدف های گسترده تری نظیر افزایش درآمد ملی، اشتغالزایی، ریشه کنی فقر و فایده های معطوف به یک جامعه به طور کلی می اندیشد. در نتیجه هدف های دو آزمون متفاوت است. لذا چنانچه هدف ارزیابی میزان منفعت طرح برای جامعه و از دیدگاه ملی باشد (مانند طرح های ملی)، ارزیابی اقتصادی به کار می آید
):
این مرحله بسیار مهم است زیرا مساله اصلی بازاریابی در این مرحله شناسایی و به طور واضح تعریف میشود. در صورتی که اگر مساله به طور دقیق روشن و تعریف نشود، ممکن است شرکت متحمل هزینههای سنگینی بابت تحقیق غیرضروری شود. در اینجا از طریق مصاحبه با کارشناسان و جمعآوری و تحلیل اطلاعات در دسترسی داخلی و خارجی به کشف مساله میپردازیم.
مرحله 2: تهیه طرح تحقیق ():
در این مرحله از تحقیق، موسسه پژوهشگر برنامه تحقیقاتی خود را به صورت طرح مکتوب ارایه میکند. طرح تحقیق برنامهای است که محقق را در درک رابطه علت بین متغیرهای تحت بررسی یاری میدهد. در این طرح باید مسالههای موردنظر مدیریت، هدفهای تحقیق، اطلاعاتی که باید گردآوری شود، منابع اطلاعات دست دوم یا روش جمعآوری اطلاعات دست اول و نیز هزینه تحقیق مشخص شود.
در طرح پیشنهادی مطالب زیر ارایه میشود:
1- توصیف ماهیت مساله
2- توصیف و تعریف عوامل اصلی تاثیرگذار بر رفتار و جستوجو و تحلیل روابط بین متغیرها
3- توصیف جامعه آماری مورد بررسی و تخمین حجم نمونه
4- تعیین روش انجام تحقیق
5- برآورد زمان و هزینه
6- تعیین قلمرو جغرافیایی تحقیق
7- بیان صحت اطمینان یافتههای تحقیق
مرحله 3. تنظیم برنامه اجرایی ():
در این مرحله چارچوب اجرایی پروژه تحقیقات بازاریابی تعیین میشود و آن شامل تنظیم چارچوب تئوریکی و عملیاتی تحقیق، بررسی مدلهای تحلیلی، تهیه سئوالها و فرضیههای تحقیق است. فعالیتهای مربوطه شامل موارد زیر است:
1- تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به گذشته
2- بررسی کیفی
3- تعریف نمونه آماری و تعیین روش نمونهگیری
4- تعریف اطلاعات موردنیاز
5- تعیین رویههای اندازهگیری و مقیاسبندی متغیرها
6- تعیین روشهای جمعآوری اطلاعات کمی
7- طراحی پرسشنامه
8- آزمون اولیه پرسشنامه جمعآوری اطلاعات () و اصلاح آن
9- شیوههای کنترل جمعآوری اطلاعات میدانی
10- برنامه تجزیه و تحلیل اطلاعات
مرحله 4: عملیاتی میدانی و جمعآوری دادهها ():
این مرحله شامل مجموعه عملیات لازم برای جمعآوری دادههای مورد نیاز است که با جمعآوری و تحلیل دقیق دادههای ثانویه (اطلاعات موجود در کتابخانهها، نشریهها و ...) شروع میشود. انجام این مرحله از دوبارهکاری جلوگیری کرده و میتواند راهنمایی برای طرحهای نمونهگیری باشد. دادههای اولیه توسط پرسشگران با تجربه از طریق مصاحبه با افراد به صورت حضوری یا تلفنی جمعآوری میشود.
1- جمعآوری دادههای ثانویه از منابع مختلف
2- انتخاب، آموزش، سرپرستی و ارزیابی افراد برای عملیات کسب اطلاعات
3- جمعآوری دادههای اولیه از طریق مصاحبه حضوری یا تلفنی
مرحله 5: آمادهسازی دادهها و تجزیه و تحلیل آنها
آمادهسازی دادهها شامل اصلاح، کدگذاری، بازنویسی و تایید دادههاست. در این مرحله، اطلاعات پرسشنامه کدگذاری و ذخیرهسازی میشوند. تجزیه و تحلیل دادهها برای بررسی ارتباط متغیرها با معنی و مفهوم بخشیدن به دادههای جمعآوری شده است.
اقدامات مربوطه عبارتند از:
1- بازبینی پرسشنامهها و خروج پرسشنامههای ناقص از فرآیند کار
2- کدگذاری دادههای جمعآوری شده
3- ورود دادهها به نرمافزار SPSS4- تجزیه و تحلیل دادهها و تبدیل آنها به اطلاعات آماری قابل استفاده
5- تهیه جداول و نمونهها
مرحله 6: آماده کردن و ارایه گزارش تحقیق ()
کل پروژه و اطلاعاتی که به دست میآید. به صورت گزارش مستند تهیه میشود. به طوری که در برگیرنده پرسشهای تحقیق، رویکردها و روشهای دسترسی به اطلاعات، روش تحقیق، جمعآوری دادهها و رویههای تحلیل دادهها و نتایج حاصل از تحقیق باشد.
سعی میشود، یافتهها به صورتی تنظیم شود که به آسانی در فرآیند تصمیمگیری مدیران مورد استفاده قرار گیرد.
در گام نهایی، به ترتیب زیر اقدام میکنیم:
1- توصیف اطلاعات به دست آمده
2- توضیح جداول و نمودارها
3- تهیه گزارش نهایی جهت ارایه به شرکت مشتری
ابعاد مختلف پژوهشهای بازاریابی:
1- شرایط محیطی ():
- تغییرات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی
- روند گذشته و آینده بازار
- فرصتها و تهدیدها
2- رقبا ():
- تعداد رقبا
- موضع و جایگاه
- آمیخته بازاریابی
- مزیتهای رقابتی
- استراتژیها و اهداف
3- مصرفکننده ():
- خصوصیات و ترجیحات مصرفکنندگان
- دلایل، مقدار، زمان و مکان خرید
- اندازه و رشد بازار
- میزان وفاداری و رضایت
4- شرکت ():
محصول ():
- ویژگیهای محصول
- فرصت بهبود و نوآوری در محصول
- بستهبندی فعلی و مطلوب
- کیفیت و کارکرد محصول
ترفیع ():
- اثربخشی برنامههای ترفیع گذشته
- هزینه و اثربخشی رسانهها
- مناسبترین روش ترفیع
- توسعه «آمیخته ارتباطات»
توزیع ():
- روشهای مناسب توزیع
- موقعیت مناسب کارخانه، انبارها و ...
- دسترسی به محصول
- تجزیه و تحلیل فروش
قیمت ():
- اثربخشی قیمتگذاری
- وضعیت رقابت قیمت
- قیمت محصول جدید
- میزان تاثیرگذاری قیمت بر تصمیم
تحقیقات بازاریابی (Marketing Research)
در شرایطی که تولید و عرضه کالا و خدمات به عنوان مبنا و میزانی جهت سنجش توسعهیافتگی اقتصادی کشورها قلمداد میشود، عنصری که پایداری این روند را تضمین کند نقشی مهم و حیاتی ایفا میکند. این عنصر بدون شک مصرفکننده است که حق انتخاب دارد. لذا گزینههایی که جهت انتخاب در پیش روی اوست و براساس آنها یکی را بر دیگری مقدم میدارد بسیار اساسی و تعیین کننده است. باید این موارد را شناخت، تحلیل کرد و تولید را برپایه آنها بنیاد نهاد.
بازاریابی محصولات و خدمات، عامل ماندگاری و بالندگی مؤسسات و بنگاههای اقتصادی است، بدین جهت این امر از اهمیتی ویژه برخوردار بوده و در چرخه تولید تا مصرف نقطهای کلیدی تلقی میگردد. حال اگر این فرایند با پشتوانه تحقیقات بازار که خود میتوند بخشی از علم بازاریابی باشد، همراه گردد قطعاً اثربخشی بیشتری خواهد داشت.
در بازاریابی، اطلاعات صرفاً به عنوان مبنایی برای اتخاذ تصمیمات بهتر نیست. بلکه یک دارایی ارزشمند است که از نظر استراتژیک میتواند مزایای رقابتی به بار آورد.
راسبی گازیر
تحقیقات بازاریابی چیست ؟
تحقیق عبارت است از بررسی کامل موضوع به گونهای منظم و منسجم و بر اساس روشهای عینی، به منظور کسب اطلاعات یا کشف اصول وابسته به آن. با توجه به این تعریف، تحقیقات بازاریابی عبارت است از روش عینی، منظم و منسجم که از طریق آن اطلاعات لازم و مناسب برای تصمیمگیری مدیر بازاریابی فراهم میآید.
حوزه کاربرد تحقیقات بازاریابی و مزایای حاصل از انجام تحقیقات بازاریابی
یکی از مواردی که موجبات تصمیمات سازنده و درست مدیران بازاریابی را فراهم میآورد تحقیقات بازاریابی است. بهرهبرداریهای مختلفی از تحقیقات بازاریابی به عمل میآید که از جمله این موارد عبارتند از:
• تحقیقات بازاریابی نخستین گام در راه شناختن خریداران است و در نتیجه زیربنای مدیریت سازمانهایی است که برنامه کار خود را با توجه به نیازها و خواستههای مشتریان تنظیم میکند.
• از تحقیقات بازاریابی در تعیین سیاستهای بازاریابی استفاده میشود و به این ترتیب از عوامل قابل کنترل و خارج از کنترل بازار به بهترین صورت استفاده میشود.
• تحقیقات بازاریابی با کشف بازارهای جدید، موارد استفاده از محصولات و خدمات پیشین را گسترش می دهد.
• تحقیقات بازاریابی باعث حذف تصمیماتی میشود که بر اطلاعات نادرست و یا حدسیات استوار است و از آنجا که معمولاً پس از تصمیمگیریهای مهم تجاری، امکان بازگشت وجود ندارد، از سرمایهگذاریهای سنگین در بخشهای غیر ضروری جلوگیری میشود.
• تحقیقات بازاریابی موجب کاهش هزینهها میشود.
• تحقیقات بازاریابی تاثیر فعالیتهای تبلیغاتی را زیاد کرده، موجب افزایش فروش میشود.
نقش تحقیقات بازاریابی برقراری پیوند بین مشتری یا مصرفکننده و سازمان از طریق اطلاعات است. تحقیقات بازاریابی را به طور کلی میتوان به گروههای زیر تقسیم نمود:
الف) تحقیقات درباره بازار
- بررسی سهم بازار یک محصول یا شرکت در مقایسه با رقبا
- بررسی چگونگی بخشبندی بازار
- بررسی کانالهای توزیع در مقایسه با رقبا
- امکانسنجی ورود محصول جدید به بازار
ب) تحقیقات درباره مشتری و مصرفکننده
- بررسی ویژگیهای جمعیتی مشتریان محصول
- بررسی الگوی خرید مشتریان
- بررسی الگوی مصرف مشتریان
- بررسی میزان وفاداری مشتریان به مارک تجاری
- بررسی میزان رضایت مشتریان از محصول
- بررسی نیازها، خواستهها و انتظارات مشتریان از محصول
- بررسی ویژگیهای بازار هدف در فرایند تصمیمگیری خرید
ج) تحقیقات درباره محصول
- بررسی ویژگیهای محصول در مقایسه با رقبا
- بررسی جایگاه شرکت در بازار هدف (شناخت، عملکرد، نگرش، رضایت)
- بررسی جایگاه محصولات یک شرکت در بازار هدف از نظر محصول، قیمت،توزیع و پیشبرد فروش
- پیشآزمون محصول جهت دستیابی به سلیقه مصرفکنندگان
- بررسی شاخصهای محصول شامل سهم بازار، سهم در اذهان ، نفوذ در مخاطبان، ترجیح محصول
- بررسی بستهبندی محصول
مراحل کلی انجام تحقیقات بازاریابی
1. تنظیم مساله
یکی از مهمترین فعالیتهای پژوهشگر بازاریابی، تعریف مساله مورد نظر است. بخشی از فرایند تعریف، شامل تعیین هدفهای خاص پروژه تحقیقی میشود.هر پروژه میبایست یک یا چند هدف داشته باشد و تا این اهداف به طور دقیق مشخص نشوند، نمیتوان به مرحله بعد رفت.
2. تعیین طرح تحقیق
طرح تحقیق و منابع اطلاعاتی با هم ارتباط تنگاتنگی داشته، به میزان شناخت ما از مساله بستگی دارند. اگر میزان شناخت ما از پدیده مورد تحقیق نسبتاً کم باشد، تحقیق جنبه اکتشافی خواهد داشت و در صورت شناخت دقیق مساله، پژوهش جنبه توصیفی یا علی مییابد.
3. تعیین روش گردآوری اطلاعات
اگر اطلاعات موجود به راحتی در دسترس نبوده و یا برای مساله موجود نامناسب باشد، باید در تحقیق به دادههای اولیه و اصلی که به طور خاص برای مطالعه مورد نظر گردآوری میشوند، تکیه کرد. در غیر اینصورت میتوان از اطلاعات ثانویه که پیشتر به دلایلی جز مورد کنونی گردآوری شده، استفاده کرد.
4. طراحی فرمهای گردآوری اطلاعات
زمانی که روش گردآوری اطلاعات مشخص شد، باید درباره نوع مشاهده یا پرسشنامهای که نیازهای پروژه را بهتر برآورد میکند تصمیمگیری نمود.
5. نمونه گیری
در این مرحله پژوهشگر باید تصمیم بگیرد که به چه گروهی برای مصاحبه مراجعه و یا برای چه کسانی پرسشنامه ارسال کند. در نمونهگیری میبایست به موارد زیر توجه شود:
à چارچوب نمونه گیری
à انتخاب نمونه
à اندازه نمونه
6. گردآوری اطلاعات
این مرحله مستلزم بررسیهای میدانی است. روشهای بررسی میدانی عمدتاً از طریق روش گردآوری اطلاعات، نوع اطلاعات و روش نمونهگیری مشخص میشود.
7. پردازش دادهها
در این مرحله برای اطمینان از کامل و به هم پیوسته بودن فرمهای گردآوری اطلاعات و اجرای درست دستورها و آموزشها، فرمها باید به دقت تصحیح و تنظیم شوند.
8. تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات
در این مرحله نتایج بدست آمده در ارتباط با مساله مورد نظر تفسیر میشود. در تجزیه و تحلیل دادهها از جداول و نمودار نیز استفاده میشود.
9. تهیه گزارش تحقیق
نتایج تحقیق معمولاً به صورت گزارش کتبی یا شفاهی به مدیران ارائه میشود. یافتههای تحقیق باید بطور ساده و در خصوص نیازهای اطلاعاتی مربوط به موقعیت تصمیمگیری ارائه شود.
انواع تحقیقات بازاریابی
- تحقیقات کمی
در تحقیقات کمی از روشهایی استفاده میشود که بتوان نتایج را اندازهگیری کرد. این روشها بر پایه تحقیقات پیمایشی قرار دارد که اغلب از نمونههایی بیش از 100 نفر استفاده میشود. ولی پژوهشگران بر این باور نیستند که باید فقط از روش کمی استفاده کرد. اغلب پژوهشگران بر این باورند که باید نخست با استفاده از روشهای کیفی از دیدگاه و نظرات افراد آگاه شده و سپس درصدد ارائه اعداد و ارقام برآمد. بنابراین شاید بهترین راه این باشد که از ترکیبی از روشهای کیفی و کمی استفاده نمود.
- تحقیقات کیفی
در برخی از تحقیقات، پژوهشگران میخواهند نه تنها درباره آنچه رخ میدهد بلکه درباره علت و شیوه رخ دادن آن درکی عمیق پیدا کنند. تحقیقات کیفی عمدتاً به دنبال چرایی موضوع تحقیق است و اقدامی در جهت اندازهگیری پاسخها بعمل نمیآورد. تحقیق کیفی میتواند دادههای پربار و غنی ارائه نماید و از این طریق پژوهشگر میتواند به نوع نگرش، رفتار ، نیازها و انگیزههای آزمودنیها پی ببرد. در تحقیقات کیفی عمدتاً از روشهای مصاحبه آزاد و بحث گروهی استفاده میشود.
مقایسه تحقیقات کمی و کیفی
تحقیقات کیفی دید بهتری از مسئله ایجاد میکند، درحالی که تحقیقات کمی به دنبال کمی کردن دادهها و تجزیه و تحلیلهای آماری است. هرگاه موضوع جدیدی در تحقیقات بازار مطرح میشود، تحقیقات کیفی به همراه تحقیقات کمی مناسب شروع میشود. گاهی اوقات، تحقیقات کیفی به منظور توضیح یافتههای پژوهشهای کمی بکار میرود. به کار بردن نتایج حاصل از تحقیقات کیفی به عنوان تحقیق قطعی و برای گسترش نتایج به کل جامعه مورد نظر، کاربردی غلط است. بهتر است که این دو نوع تحقیق به عنوان مکمل یکدیگر به کار گرفته شوند و نه به منزله رقیب یکدیگر. در جدل زیر به مقایسه تحقیقات کمی و کیفی از حیث موارد مختلف پرداخته شده است.
مقایسه تحقیقات کمی و تحقیقات کیفی
معیار مقایسه |
تحقیقات کمی |
تحقیقات کیفی |
هدف |
کمی کردن دادهها و توسعه نتایج حاصل از نمونه به کل جامعه مورد بررسی |
به دست آوردن درک بیشتر در مورد دلایل و انگیزهها |
نمونه |
بزرگ، نماینده جامعه است. |
کوچک نماینده جامعه نیست. |
جمعآوری دادهها |
ساختار یافته |
ساختار نیافته |
تجزیه و تحلیل دادهها |
آماری |
غیر آماری |
نتیجه |
توسعه برای عمل |
بهبود فهم اولیه از موضوع |
در چه مواقعی تحقیقات بازاریابی میتواند مفید و راهگشا باشد ؟
1. هنگامی که اطلاعات لازم برای تصمیمگیری بازاریابی وجود ندارد.
2. زمانی که چند راه مختلف موجود است و نمی دانیم کدامیک را انتخاب کنیم.
3. وقتی که درون سازمان بر سر مسائلی از قبیل سیاست سازمان، اهداف و راهبردهای آن تضاد و کشمکش وجود دارد.
4. هنگامی که عوارض مشکلی مشاهده میشود، نظیر کاهش سهم بازار یا ضعیف شدن نحوه توزیع.
5. وقتی به کار تازه ای دست می زنیم، نظیر عرضه محصولی جدید، تغییر قیمت، ایجاد شبکه توزیع جدید، تغییر بستهبندی یا تقسیم بازار فروش.
انتخاب تیم تحقیقات بازاریابی
سازمانها و مؤسسات برای تصمیمگیری در خصوص انجام یک پروژه در داخل سازمان خود و یا برونسپاری آن میبایست مواردی را در نظر گیرند. در زیر برخی شرایط که در آن برونسپاری تحقیقات بازاریابی توصیه شده، آمده است:
à در صورتیکه پروژه گستره وسیعی داشته باشد.(تعداد نمونهها زیاد باشد یا میبایست در چند منطقه یا ناحیه انجام گردد.)
à نبود متخصصین لازم برای انجام پروژه یا کمبود وقت آنان.
à در بسیاری از موارد به منظور اجتناب از انحراف در تحلیل نتایج، استفاده از متخصصین بیرونی توصیه میشود.
برای همکاری موفقیتآمیز بین مؤسسه تحقیقاتی و استفاده کننده از تحقیقات، هر دو طرف میبایست همچون افراد حرفهای رفتار کرده و برای رسیدن به اهداف مورد نظر برنامهریزی نموده و مشکلات احتمالی را حل کنند. در زیر موقعیتهایی که مشتری به واسطه آنها میتواند سبب به وجودآمدن مشکلاتی در تحقیق شود، آمده است:
- مخفی نگه داشتن مشکلات و مسائل و اهداف اصلی تحقیق از شرکت تحقیقاتی
- تلاش برای کاهش هزینهها با طفره رفتن از مسائل پیشبینی شده و کامل شرح ندادن آنها
- تغییر مکرر پرسشنامه و وارد کردن دست کم یک تغییر پس از شروع مصاحبه
- به تعویق انداختن مرحله جمعآوری اطلاعات و لغو و شروع مجدد پروژه و اصرار در رسیدن به گزارش نهایی در همان مدت زمان تعیین شده قبلی
- تغییر شفاهی طرح بدون تائید کتبی آن
- تقاضا برای انجام دادن همه امور تنظیم شده بدون توجه به آنکه آیا همه آنها به هدف مطالعه مربوط می شود یا نه
- خودداری از پرداخت به موقع بودجه تحقیق
منبع: شماره 169 ماهنامه تدبیر- بخش کلینیک بازاریابی و تبلیغات - امیر بختائی و شادی گلچینفر
تحقیق و تحلیل بازار |
در این قسمت باید راجع به موارد زیر در برنامه کسب و کار خود مطالبی را شرح دهید: ۱- مشتریان در برنامه کسب و کار خود مشخص کنید، مشتریان شما چه کسانی هستند؟ چه کسانی از محصولات و خدماتتان استفاده میکنند؟ رابطه بین مصرفکننده و خریدار اصلی را ذکر کنید. مشتریان با خرید محصول شما چه مزایایی به دست میآورند؟ چرا این بازار به محصول/ خدمت شما نیاز دارد؟ این بازار تا چه مدت به محصول / خدمت شما نیاز دارد؟ اگر محصول / خدمت شما مطابق نیازهای روز باشد، آیا فنّاوری جدیدی خلق میشود و یا متوقف میشود؟ ویژگیهای نمونهای از خریدارانتان، از قبیل سن، موقعیت، میانگین درآمد، جنسیت، سبک زندگی، شغل آنها و دیگر اطّلاعات مهم را مشخص کنید. اولویتهای خریداران را در انتخاب نوع خردهفروشی نیز تعیین کنید. مشخص کنید چه ویژگی منحصر به فردی در محصولات شما وجود دارد که مشتریان شما آن را به محصولات رقبایتان ترجیح خواهند داد؟ ویژگیهای متمایز کننده ممکن است از نظر کیفیت، تنوع، زیبایی، خدمات پس از فروش، قیمت یا مواردی از این قبیل باشد که شما باید حتماً در طرح خود این ویژگی یا ویژگیهای ممتاز را ذکر کنید. اندازه بازار را مشخص کنید و نشان دهید در برآورد اندازه بازار تا چه حد به عواملی از قبیل علاقهمندی مشتریان به محصولات/ خدمات شما، سطح درآمد آنها و نحوه دسترسیشان به محصولات/ خدمات خود توجه کردهاید؟ مشخص کنید حیطه بازار شما تا چه حد باید باشد تا عملیات کسب و کار شما پایدارتر باشد. تخمینها و برآوردهای رشد را با استفاده از عواملی همچون روند صنعت، تاثیر فنّاوریهای جدید، روندهای اقتصادی اجتماعی، سیاستهای دولت، تغییرات جمعیتی و نیازهای مشتریان بررسی و ارزیابی نمایید. منابع و فرضیات به کار رفته را به وضوح و با شفافیت بیان کنید و سعی کنید در برآوردها واقعگرا باشید. در طرح خود تقاضای محصول را در نظر بگیرید. یعنی مشخص کنید چقدر برای محصول شما در بازار تقاضا وجود دارد؟ از کدامیک از روشهای برآورد بازار استفاده کردهاید؟ (ذکر نمایید.) از چه منابعی برای تعیین تقاضای بازار استفاده کردهاید و به چه دلیل این منابع را به کار گرفتهاید، روند تغییرات تقاضا را مشخص کنید. در مورد حجم فروش محصول / خدمت خود نیز باید مطالبی را مشخص کنید. حجم و ارزش احتمالی محصولی که شما میخواهید بفروشید چقدر است؟ پاسخ شما مشخص میکند که چگونه باید آن را توزیع کنید و بفروشید. در آینده چه سهمی از بازار را به دست خواهید آورد؟ در تعیین اندازه بازار در آینده و یا سهمی که به طور بالقوه انتظار به دست آوردن آن را دارید مبالغه نکنید، در غیر این صورت اعتبار برنامه کسب و کارشما زیر سؤال خواهد رفت. در نهایت در قسمت تحقیق و تحلیل در مورد بازار، راجع به رقابتها و خطرات احتمالی که ممکن است از جانب آنها به شما برسد نیز اطّلاعاتی را در طرح خود ارائه دهید. زمانی که حدود بازار خود را مشخص میکنید، ممکن است تعدادی از رقبای خود را کشف کنید. هر رقیبی در هر ناحیهای ضرورتاً نیرومند نیست، شما نه تنها باید تعداد رقبا را تعیین کنید، بلکه باید قدرت نسبی آنها را نیز مشخص کنید. به محض اینکه بازار محصول / خدمت خود را مشخص نمودید، همه فعالیتهای رقابتی را ارزیابی کنید، محصولات، ساختارهای قیمت، تبلیغات، فعالیتهای ترویجی و نحوه توزیع و نقل و انتقال محصول، نسخههایی از بروشورهای مربوط به فروش را تهیه و در صورت لزوم در مورد اولویتهای خدماترسانی موجود تحقیق کنید. به طور کلی بگویید رقبای بنگاه و کسب و کار شما چه کسانی هستند؟ برنامههای خاص آنها چیست؟ نقاط ضعف و قوت رقبا (در زمینههایی مانند مدیریت، شبکه توزیع، تواناییهای تولید، منابع مالی و مزایای قیمت و هزینهها...) چیست؟ سیاستهای آینده بازار در مورد بازار و قیمتها و تنوع تولیدات و... چیست؟ وضعیت رقابت در آینده از نظر تعداد و قدرت و انحصاری شدن و غیر انحصاری شدن چیست؟ تخمین بزنید چقدر از محصول/ خدمت شما توسط رقبای شما در سال آینده تولید خواهد شد؟ همچنین مشخص کنید رقبایتان در چه سطحی هستند؟ آیا رقبا کسانی هستند که محصولی مشابه محصول شما با همان قیمت تولید میکنند و یا فروشندگان و تولیدکنندگان هستند که فقط محصول مشابه تولید میکنند و یا تمام فروشندگان یک خدمت مشابه و یا تمام فروشندگانی که در یک سبد هزینه مشابه فعالیت میکنند؟ کدامیک را به عنوان رقیب در نظر گرفتهاید؟ اگر فکر میکنید رقبایی وجود دارند که شما میتوانید بخشی از بازار آنها را تصاحب کنید، در مورد نحوه انجام این کار نیز توضیح دهید؟ |
چرا تحقیق بازار انجام می گیرد؟
اطلاعاتی که از تحقیق بازار بدست میآیند از آندستهای نیستند که تنها فایده آنها دانستنشان است و اصطلاحاً اطلاعات عمومی بشمار رود بلکه تحقیق بازار باید بتواند راهنمای شما در تصمیمگیریهای استراتژیک کسب و کارتان باشد این تحقیق هنگامی باارزش است که بتواند منشاء درآمدی بیشتر از هزینهای که ایجاد کرده باشد فرض کنید که شما در یک بررسی به یکی از نیازهای پاسخگفتهنشده مشتریان پی ببرید بر این اساس شما میتوانید محصول یا خدمت جدیدی ارائه دهید یا در محصول فعلی تغییراتی متناسب با این نیاز ایجاد کنید.
تحقیق بازار ارتباط شما با مشتریان فعلی و بالقوهتان برقرار میسازد و به شما کمک میکند تا فرصتها را در بازار تشخیص دهید. بهعنوان مثال اگر شما بخواهید یک خردهفروشی در یک موقعیت خاص جغرافیایی برپا کنید و متوجه شدهاید که هیچ خردهفروشی مشابهی در حال حاضر وجود ندارد شما در واقع یک فرصت مناسب را یافتهاید. این فرصت موفقیت هنگامی ارزشمندتر خواهد بود که در آن منطقه تعداد زیادی از افراد مناسب بازار محصول شما سکونت داشته باشند.
تحقیق بازار ریسک فعالیتها را کاهش میدهد، برخی از تحقیقهای بازار بجای آنکه فرصتی را شناسایی کنند ممکن است شما را از انجام یک فعالیت از پیش برنامهریزیشده بازدارند. فرضاً اطلاعات بازاریابی ممکن است گویای این واقعیت باشند که بازار در یک ناحیه خاص از یک محصول یا خدمتی که شما قصد ارائه آن را دارید اشباع شده است و شما تصمیم بگیرید که محصول خود را تغییر دهید یا یک ناحیه دیگر را برای عرضه آن بیابید.
تحقیق بازار مشکلات بالقوه را کشف و شناسایی میکند، فرض کنید که قصد دارید در یک محل ساختمان احداث کنید ولی در تحقیقات بازار متوجه میشوید که در آن ناحیه تهیه تلفن برای واحدهای احداثی سخت است و مخابرات نیز در آینده نزدیک طرحی برای توسعه و تآمین تلفن ندارد در اینجا شما یک مشکل بالقوه را تشخیص دادهاید که عبارت از دشواری احتمالی یافتن مشتری برای واحدهای ساختهشده است.
تحقیق بازار محکی برای شما ایجاد میکند و به شما کمک میکند که پیشرفتهای خود را پیگیری کنید. مهم است که شما برای سنجش و مقایسههای آینده موقعیت خود در بازار را در زمانهای مختلف بدانید. تحقیق بازار مداوم(نظیر تحقیقهای سالیانه مستمر) به شما این اجازه را میدهد که چگونگی پیشرفت خود در طول زمان را مشاهده کنید و نیز نمودار این روند را در بازههای بین دو تحقیق رسم کنید. بهعنوان مثال شما ممکن است در یک ارزیابی به این نتیجه رسیده باشید که 65 درصد از مشتریان شما را زنان 35 تا 50 ساله تشکیل میدهند و یک سال بعد دریابید که این دسته سنی حدود 75 درصد مشتریان شما را تشکیل میدهند و بدین ترتیب شما روند تغییر جمعیت مشتریان خود را پیگیری میکنید.
تحقیق بازار شما را در ارزیابی میزان موفقیتتان کمک میکند، اطلاعات جمع شده در تحقیق بازار به شما کمک میکند که بدانید آیا به هدفهای خود رسیدهاید یا نه. به عنوان مثال اگر بازار هدف شما زنان سنین 35 تا 50 سال هستند با توجه به نتایجی که قبلاً آمد میتوانید نتیجه بگیرید که شما حرکتی موفقیتآمیز به سمت هدف دارید( اگر نه، اطلاعات میتوانند نشانگر نیاز به تغییر استراتژیهای بازاریابی باشند!)
1- مطالعات تقسیمات بازار اطلاعاتی درباره ویژگیهای مشترک مشتریانتان فراهم میآورد این اطلاعات پاسخ پرسشهایی نظیر این پرسشها را میدهد: مشتریان من چه کسانی هستند؟ جمعیت آنان چقدر است؟ چند درصد آنها را مردان و چقدر از آنان را مردان تشکیل میدهند؟ توزیع سن، درآمد و میزان تحصیلات آنان چگونه است؟ شغل آنان، مهارتها، علایق و سرگرمیهای آنان چیست؟ چند فرزند دارند؟ در چه مناطقی زندگی و کار میکنند؟
2- اطلاعات مربوط به توان خرید و عادات خرید، قدرت مالی و ویژگیهای اقتصادی بازار هدف، شما را معلوم میسازد. برخی از پرسشهایی که در اینجا پاسخ داده میشوند از این قرارند: متوسط هزینهای که برای خرید خدمت یا محصولی مشابه محصول من صرف میشود چقدر است؟ با توجه به بازار هدف درحال حاضر از خدمات من چه استفادهای میکنند؟ چه قیمتی برای این محصول مناسب است؟ چه موقع آنها خرید میکنند؟ از کجا خرید میکنند؟ چرا آنها تصمیم به خرید میگیرند؟ چند بار در ماه یا سال از این محصول خریداری میکنند؟ چه نوع خودروهایی میرانند؟ آیا صاحب خانه هستند یا اینکه اجارهنشینند؟ درآمدهای اضافی خود را معمولاً صرف چه نوع کارهایی مینمایند؟ از چه روشی برای پرداخت استفاده میکنند( نقد، چک، کارت اعتباری یا . . .)؟ از چه حدی از اعتبار مالی برخوردارند؟
3- جبنههای روانشناسانهای وجود دارند که به اطلاعات مربوط به دریافتها و ارزشهایی که در ذهن مصرفکنندگان بازار شما وجود دارد برمیبرگردند و به سؤالاتی جواب میدهند که برخی از آنها بدین صورتند: واکنش بازار در برابر تصمیمها یا برنامههای مختلفی که ممکن است به اجرا بگذارم چیست؟ در بازار شرکت مرا در مقایسه با سایر شرکتها چگونه ارزیابی میکنند؟ چه کیفیات و ویژگیهایی هستند که مشتریان من آنها را مهم میپندارند؟ چه کسی در یک شرکت یا خانواده برای خرید این محصول تصمیم میگیرد؟ آیا برای آنها نظرات دیگران در موردشان خیلی اهمیت دارد؟ فاکتورهای تعیینکننده در تصمیم به خرید کدامند؟ آیا آنها بهترین را برای خانواده خود میخواهند؟ آیا آنها به دنبال وسیلههایی میگردند که موجب صرفهجویی در زمان و راحتی بیشتر کارها میشوند؟ نیازهای برآوردهنشده آنها کدامند؟ آیا آنها تقاضای خدمات پس از فروش بیشتری برای محصول را دارند؟ آیا عمده توجه انها قیمت پائین است؟ به چه رسانهای(روزنامه، مجلات، رادیو، تلویزیون، تبلیغات اینترنتی . . .) بیشتر توجه نشان میدهند؟
4- اطلاعات رقابت در بازار درباره سایر شرکتهایی است که در همان زمینه کسب و کار شما مشغول فعالیت هستند و سؤالاتی که تحقیق بازار به آنها جواب میدهد عبارتند از: رقبای اصلی من در بازار کدامند؟ چگونه با من رقابت میکنند؟ در چه زمینههایی رقیب من به شمار نمیآیند؟ نقاط قوت و ضعف آنها چیست؟ آیا نقاط ضعف آنها میتواند فرصتهای سودآوری برای من فراهم آورد؟ چه چیزی کسب و کار مرا در این بازار منحصربهفرد میسازد؟ ارزیابی رقبای من از موقعیتشان در بازار چیست؟ چگونه خدمات خود را به بازار عرضه میکنند؟ مشتریان آنها کیستند؟ رهبران این صنعت کیستند؟ حجم فروش آنها چفدر است؟ موقعیت مکانی آنها کجاست؟ آیا آنها سودده هستند؟
5- اطلاعات عوامل محیطی از محیط سیاسی و اقتصادی که میتواند بهرهوری و فعالیتهای شما را تحت تأثیر قرار میدهد پرده برمیدارد. شما باید بتوانید در این قسمت پرسشهایی نظیر این را پاسخ گویید: روند جمعیتی در حال و آیند چیست؟ روند حرکتی اقتصاد اجتماع چگونه است؟ سیاستهای اقتصادی-سیاسی چه تأثیراتی بر بازار مصرف یا صنعت من خواهد گذاشت؟ چه میزان رشدی برای بازار مصرف من متصور است؟ چه عوامل بیرونی بر این صنعت تأثیر خواهند گذاشت؟
هر چند بررسی اینکه آیا برای یک محصول یا خدمت در یک بازار مشخص نیاز وجود دارد، می تواند فرآیندی زمان بر و پرهزینه باشد اما این زمان و هزینه ها بسیار کمتر از زمان و هزینه هایی است که کسب و کاری که موردنیاز نیست تلف می کند
High Tech Market Research for New Products
One of the biggest problems in High Tech businesses is the "technology-driven" approach that tends to predominate, especially among startups. Much of this occurs due to the fact the many founders of software and technology companies tend to come from an engineering, programming or other technical background. While a strength in creating a flow of technical innovation, this can be a real problem when companies are planning new products which they hope to find a real market for.